Kesme İşareti Nasıl Yapılır?
Kesme İşaretinin Tanımı ve Kullanımı
Kesme işareti (’), Türkçede özel isimlere ek getirildiğinde, kısaltmalara ek eklendiğinde, belirli edebi ve dilbilgisel kuralları uygularken kullanılan bir noktalama işaretidir. Dilin doğru kullanımı açısından oldukça önemli bir yer tutan kesme işareti, hem yazım kurallarına uygunluğu sağlamak hem de anlam karmaşasını önlemek için gereklidir.
Kesme İşareti Klavyede Nasıl Yapılır?
Bilgisayarda, akıllı telefonlarda ve tabletlerde kesme işaretini yapmak için farklı yöntemler vardır. İşte bazı yaygın yöntemler:
1. Windows Klavyelerinde Kesme İşareti Yapımı
- Türkçe Q ve F klavyelerde kesme işaretini yapmak için Shift + 2 tuşlarına basabilirsiniz.
- Alternatif olarak, Alt Gr + Ş tuş kombinasyonunu kullanarak da kesme işaretini yapabilirsiniz.
- ASCII kodları kullanarak kesme işareti yapmak için Alt + 39 tuş kombinasyonunu kullanabilirsiniz (Num Lock açık olmalıdır).
2. Mac Klavyelerinde Kesme İşareti Yapımı
- Mac kullanıcıları kesme işaretini oluşturmak için Option + Shift + ] tuşlarına basabilirler.
- Alternatif olarak, doğrudan klavyedeki kesme işareti tuşunu kullanabilirsiniz.
3. Mobil Cihazlarda Kesme İşareti Yapımı
- iOS ve Android cihazlarda, sanal klavyede noktalama işaretleri bölümüne gelerek kesme işaretini seçebilirsiniz.
- Bazı klavyelerde kesme işareti genellikle “123” veya “?123” düğmesine basılarak bulunabilir.
Kesme İşaretinin Kullanım Kuralları
Kesme işareti Türkçede belirli kurallar çerçevesinde kullanılır. İşte en yaygın kullanım alanları:
1. Özel İsimlere Gelen Eklerde
Özel isimlere ek geldiğinde, kelime ile ek arasına kesme işareti konur. Örnekler:
- Mustafa Kemal Atatürk’ün sözleri ilham vericidir.
- Türkiye’nin kültürel mirası çok zengindir.
- Ahmet’in defteri masanın üzerindeydi.
Ancak, özel isimlerden türetilen sözcüklere ek geldiğinde kesme işareti kullanılmaz. Yanlış: Türkçe’nin kuralları vardır. Doğru: Türkçenin kuralları vardır.
2. Kısaltmalara Gelen Eklerde
Kısaltmalar büyük harf ile yazıldığında, ekler kesme işareti ile ayrılır. Örnekler:
- TBMM’nin yeni yasaları gündemde.
- TDK’nin önerileri dikkate alındı.
Ancak, küçük harflerle yazılan kısaltmalarda kesme işareti kullanılmaz. Örnek: cm’ye değil, cm’ye (doğru kullanım).
3. Sayılara Ek Getirilirken
Sayılarla yazılan yıllara ve rakamlara ek getirildiğinde kesme işareti kullanılır. Örnekler:
- 2024’te büyük değişimler yaşandı.
- 15’in katları matematikte önemlidir.
4. Belirli Sözcüklerde ve Özel Durumlarda
Bazı durumlarda vurgu amacıyla ya da yanlış okunmasını önlemek için kesme işareti kullanılır. Örnekler:
- ’Bu’, dikkatle okunmalı.
- ’45’ yaşında emekli oldu.
Kesme İşareti Kullanılmaması Gereken Durumlar
Türkçede kesme işaretinin yanlış kullanımı yaygın bir hatadır. İşte kesme işaretinin kullanılmaması gereken bazı durumlar:
- Özel isimden türetilen kelimelerde: Örneğin, “Türkçe’nin” yerine “Türkçenin” yazılmalıdır.
- Kurallı eklerle biten kelimelerde: Örneğin, “okul’da” yerine “okulda” yazılmalıdır.
- Çoğul eklerinde: Örneğin, “Ali’ler” yerine “Aliler” yazılmalıdır.
Sonuç
Kesme işareti, yazım kurallarını doğru uygulamak için önemli bir noktalama işaretidir. Klavyede kolayca yazılabilen bu işaret, özel isimlerde, kısaltmalarda ve sayılara ek geldiğinde kullanılır. Ancak, yanlış kullanımı anlam bozukluklarına yol açabilir. Bu yüzden, kurallara dikkat ederek kullanmak gereklidir. Dil bilgisine özen göstererek kesme işaretini doğru kullanmak, hem akademik yazılarda hem de günlük iletişimde daha etkili bir anlatım sağlar.
