istişare nasıl yapılır?

İstişare, iki veya daha fazla kişinin bir konu üzerinde fikir alışverişi yaparak ortak bir çözüm veya karar üretmeye çalıştığı bir süreçtir. İstişare, toplumların ve bireylerin tarihsel olarak başvurdukları en eski yöntemlerden biridir. Birçok kültür ve medeniyet, istişareyi önemli bir karar verme süreci olarak kabul etmiştir. İslam dünyasında da bu kavram, “şura” olarak bilinir ve yönetim anlayışının temel taşlarından biridir. İstişare, sadece devlet yönetiminde değil, iş hayatında, ailede ve toplumsal düzeyde de önemli bir yer tutar.

İstişarenin Temel İlkeleri

İstişare, yalnızca bir fikir alışverişi süreci değil, aynı zamanda birbirine saygı gösterilerek yapılan, ortak bir amaca yönelik bir çalışmadır. Bu süreçte belirli ilkelere dikkat edilmesi gerekir:

1. Açıklık ve Dürüstlük: İstişarede herkesin fikirlerini açıkça ve dürüstçe ifade etmesi çok önemlidir. Bu, en iyi sonuçların elde edilmesini sağlar. Katılımcılar, kendi görüşlerini saklamadan ve çekinmeden paylaşmalıdır.

2. Saygı: Her bireyin fikrine saygı gösterilmesi gereklidir. Karar verme sürecinde kimse küçümsememeli veya dışlanmamalıdır. Farklı düşünceler, daha geniş bir perspektifin oluşmasına yardımcı olabilir.

3. Dinleme: İstişarenin en temel aşamalarından biri, diğerlerinin fikirlerini dikkatle dinlemektir. İyi bir dinleyici olmak, karşıdaki kişinin düşüncelerini daha iyi anlamanızı sağlar.

4. Birlikte Çözüm Arama: İstişarenin amacı, karşılaşılan bir sorunun en uygun şekilde çözülmesidir. Bu yüzden, katılımcılar sadece fikir beyan etmekle kalmamalı, aynı zamanda çözüm yolları da önermelidir.

5. Karar Vermek: İstişare sürecinde en sonunda bir karar alınmalıdır. Bu karar, mümkünse katılımcıların çoğunluğunun ortak görüşünü yansıtacak şekilde alınmalıdır.

İstişarenin Adımları

İstişare, belirli adımlar izlenerek yapılabilir. Bu adımlar, sürecin verimli olmasına yardımcı olur:

1. Hedef Belirleme: İstişareye başlamadan önce, konunun ne olduğu net bir şekilde belirlenmelidir. Bu, tartışılacak sorun hakkında herkesin ortak bir anlayışa sahip olmasını sağlar. Hedefin açık olması, tüm katılımcıların bu hedef doğrultusunda çözüm üretmesine olanak tanır.

2. Katılımcı Seçimi: İyi bir istişare için doğru kişilerle bir araya gelmek önemlidir. Katılımcıların konu hakkında bilgi sahibi olmaları veya konuya dair çeşitli bakış açılarına sahip olmaları gereklidir. Çeşitli fikirlerin ortaya çıkması, daha sağlıklı bir karar alınmasını sağlar.

3. Fikirlerin Paylaşılması: Katılımcılar, sırayla fikirlerini paylaşmalıdır. Herkesin fikrini özgürce ifade etmesi, düşüncelerin netleşmesini sağlar. Burada dinleme ve saygı önemlidir; kimseye kesmeden, herkesin söz hakkı verilmelidir.

4. Alternatif Çözümler Üretme: İstişarede sadece bir çözüm önerisi üzerinde durulmamalıdır. Birden fazla alternatif çözüm üretilmesi, en uygun çözümün bulunmasına yardımcı olabilir. Katılımcılar, farklı seçenekler üzerinde fikir yürütmelidir.

5. Değerlendirme ve Karar Verme: Üretilen çözüm önerileri değerlendirilmelidir. En uygun olan çözüm, hedeflere en yakın olan seçeneği yansıtmalıdır. Burada katılımcıların, ortak bir sonuca ulaşmaya çalışarak karar vermeleri gerekir.

İstişarenin Faydaları

İstişare, yalnızca bir karar alma aracı değil, aynı zamanda birçok fayda sağlayan bir süreçtir. Bunlardan bazıları şunlardır:

1. Kararların Kalitesini Artırır: Birçok farklı bakış açısının dikkate alındığı istişare süreçleri, daha kapsamlı ve etkili kararların alınmasını sağlar. Bu kararlar, tüm katılımcıların görüşlerinin dikkate alınması sayesinde daha sağlam temellere dayanır.

2. Toplumsal Katılımı Artırır: İstişare, toplumsal katılımı teşvik eder. Her birey, karar alma sürecine dahil olduğunda kendisini daha değerli hisseder ve bu da toplumsal uyumu artırır.

3. Çatışma Çözümüne Yardımcı Olur: İstişare, insanların farklı fikirlerini ifade etmelerine olanak tanır ve böylece olası çatışmaların çözülmesine yardımcı olabilir. Karar alırken farklı görüşler, orta yolu bulmada rehberlik eder.

4. Eğitim ve Bilgi Paylaşımı Sağlar: İstişare sürecinde katılımcılar birbirlerinin bilgilerini öğrenir ve deneyimlerinden faydalanır. Bu, herkesin daha bilinçli kararlar almasını sağlar.

Sonuç

İstişare, doğru şekilde yapıldığında sadece bir karar alma yöntemi değil, aynı zamanda toplumsal ilişkileri güçlendiren, işbirliği ruhunu pekiştiren bir süreçtir. Açıklık, saygı ve dinleme gibi temel ilkelere dayalı olarak, bireyler arasındaki anlayışı derinleştirir ve ortak çözüm yolları oluşturur. Bu yüzden istişare, toplumlarda ve bireylerde sağlıklı ilişkilerin kurulmasına yardımcı olur.